Publicat lo

Jean de Cabanes

Nascut a la fin de 1653 dins una familha de parlamentaris d’Ais de Provença, Jean de Cabanes, a çò que sabèm, quitèt gaire sa vila de tota son existéncia, alevat, benlèu, dins sa joinessa, per faire lo soldat. De sa vida, se coneis gaire que la segonda part, entre 1697, quand eiretèt de la fortuna de son fraire Joseph, e 1717, data de sa mort. A aqueu moment, descargat de tota dificultat materiala, estacat solament a la gestion avisada dei bens que li èran estats laissats per son ainat, avodèt una part bèla de son temps liure a l’escritura literària, pendent un vintenat d’ans.
rnSon voler, se ne’n cresèm çò qu’escriguèt a l’atencion de sei legeires avenidors (e ipotetics ?), èra de renovelar l’escritura dins sa « lenga naturala », lo provençau, e de tornar balhar una dignitat a aquela lenga que lei gents, a son entorn, abandonavan ò mespresavan.
L’òbra, totalament manuscrita, es ordenada per genres : recuelh de provèrbis e d’enigmas, quatrins moraus, grandei comèdias dins la seguida de l’òbra de Molière, compendi d’anecdòtas en pròsa posadas ai fònts anticas ò modernas, poèmas satirics ò istorics…
D’aquel ensems que s’impausa per sei dimensions, sa diversitat e l’ample dau projècte que lo sosten, lei cent Contes en vers prouvençaus son un element major. Bastit sus lo modèl dau Decameron de Boccaci, aqueu libre es benlèu lo mai capitat de Cabanes. Lo contaire sestian, en vers, i fai jogar en autentic virtuòsi totei lei facietas de son art. Narrator biaissut, meteire en scena a l’encòp precís et eficaç, a partir d’anecdòtas ò de motius manlevats a sei predecessors, dins la granda tradicion de sei mèstres Boccaci, Marguerite de Navarre ò La Fontaine, sap refrescar e pintrar de colors novèlas leis istòrias qu’a causit d’illustrar dins lo camp de la literatura d’òc. Lo plaser de contar, de susprene, e, quand es necessari, de « moralizar », se noirís d’una libertat de ton vertadiera, entre rire, sorire, indignacion e recèrca d’una complicitat de cada moment amb son legeire.


Ròtles : Escrivans. Dialectes : Provençau.